Poród w ułożeniu wierzchołkowym

W tym ułożeniu główka przechodzi przez kanał rodny płaszczyzną miarodajną potylicowo-czołową, wynoszącą 34 cm, a więc o 2 cm większą od płaszczyzny główki przygiętej. O ułożeniu wierzchołkowym mówimy wówczas, gdy w czasie badania wewnętrznego stwierdzamy, że główka płodu jest co najmniej ustalona we wchodzie, a punktem prowadzącym jest okolica znajdująca się między ciemiączkami przednim a tylnym. Ułożenie wierzchołkowe w miarę schodzenia główki na dno miednicy może stopniowo zmienić się na czołowe, a następnie na twarzowe. Ułożenie wierzchołkowe stanowi około 0,5% wszystkich porodów. Główka płodu wstawia się w jednym z wymiarów skośnych wchodu potylicą, grzbiet zwrócony jest ku tyłowi. Pomiędzy próżnią a cięśniem miednicy następuje zwrot wewnętrzny główki; twarz skierowana jest pod spojenie łonowe. Mechanizm wytaczania główki odbywa się w ten sposób, że odcinek czoła na granicy skóry owłosionej opiera się o łuk łonowy, główka przygina się do klatki piersiowej, a od strony krocza rodzi się tyłogłowie. Następnie poprzez odgięcie główki rodzi się spod spojenia łonowego twarz i bródka płodu. Dalszy przebieg porodu jest taki sam jak w ułożeniu potylicowym. Elementy wyróżniające przebieg porodu w ułożeniu wierzchołkowym: a. część przodująca — główka, okolica wierzchołka główki; b. punkt prowadzący — punkt między ciemiączkiem przednim a tylnym; c. płaszczyzna miarodajna — potylicowo-czołowa 34 cm; d. punkt podparcia — czoło na granicy owłosienia. Rozpoznanie ułożenia wierzchołkowego jest możliwe jedynie w czasie badania wewnętrznego. Wówczas stwierdzamy, że ciemiączka tylne i przednie główki ustalonej znajdują się na jednakowej wysokości, z tym że bliżej spojenia łonowego znajduje się ciemiączko przednie, a tylne bliżej kości krzyżowej. Na ogół pomyślne dla płodu i matki, niemniej w tym ułożeniu częściej stosowane są zabiegi położnicze kończące poród. Ściślejsza obserwacja z powodu dłuższego trwania porodu. W końcowej fazie II okresu porodu wcześniej wykonujemy nacięcie krocza. Przy objawach zagrożenia płodu poród kończymy zabiegiem kleszczowym bądź próżniociągiem, unikając założenia peloty na ciemiączko przednie.