Napięcie mięśniowe i reakcje odruchowe

Napięcie mięśniowe noworodka jest fizjologicznie wzmożone w zakresie zginaczy kończyn i prostowników tułowia — powoduje to charakterystyczne ułożenie. Zwiększenie napięcia mięśniowego jest odruchową reakcją na poziomie śródmózgowo-rdzeniowym, jest ono odruchowo podtrzymywane nie tylko ze skórnych receptorów i proprioreceptorów mięśni szkieletowych, lecz także z receptorów nerwu błędnego w płucach, pobudzanych rozciąganiem przy każdym wdechu. Na zmienność napięcia wpływają odruchy błędnikowe i odruchy toniczno-szyjne. Stosując określone bodźce wywołujemy specyficzne reakcje odruchowe, w których biorą udział tylko pewne grupy mięśni. Reakcje są kompletne, jeżeli siła mięśniowa odpowiednich grup jest dostateczna (przy odruchu szukania noworodek zwraca głowę w kierunku bodźca, jeżeli ma dostateczne napięcie i siłę mięśni szyi; przy odruchu chwytnym można unieść tylko tego noworodka, u którego napięcie mięśni kończyn jest dostateczne, aby wystąpiła reakcja łańcuchowa). Reakcje odruchowe noworodka są odruchami w sensie pawłowowskim, ponieważ wywołanie ich wymaga określonych warunków i pewnego czasu dla ujawnienia się reakcji. Wywołana reakcja jest w warunkach prawidłowych kompletna i charakter jej jest ściśle określony. Do najważniejszych odruchów tego okresu zaliczamy: ssania, szukania, objaw Moro, odruch chwytny z kończyn górnych i dolnych, odruch podparcia i chód automatyczny. Interesujący jest fakt, że reakcje w zakresie mięśni-prostowników tułowia — które w rozwoju osobniczym decydują o naszej postawie stojącej — można wywołać u wcześniaków w bardzo wczesnych okresach rozwojowych. W następnych dniach życia cały ustrój noworodka przystosowuje się nadal do samodzielnego życia — proces ten jednak przebiega łagodniej i wolniej niż w pierwszych godzinach życia.